بازخوانی آثار بیضایی در غربت گزارشی از همایش «زن در آثار بیضایی»اجرای «افرا یا روز می‌گذرد» بزودی در مونترال
- Résonance Scène
- Oct 16
- 3 min read
همایش ویژه رونمایی از پوستر نمایش «افرا یا روز می‌گذرد» در مونترال، با تمرکز بر نقش زن در آثار بهرام بیضایی برگزار شد. این برنامه، با بخش‌های سخنرانی، شعرخوانی و پرفورمنس نمایشی، همزمان بر ادبیات، تاریخ و تجربه ان
نویسنده: مازیار بابایی
بهرام بیضایی بی‌تردید یک فرمالیست مدرن در عرصه‌ی ادبیات نمایشی ایران است؛ نبضی که هنوز می‌تپد، شریانی از اندیشه که تاریخ را به اسطوره‌های امروز پیوند می‌زند و خود، اسطوره‌ای است از مبارزه در راه آزادی انسان. او در تبیین هویت خویش مرزها را می‌شکند تا واقعیت درون انسان را بی‌هیچ واسطه‌ای هویدا کند.
نمایش «افرا یا روز می‌گذرد» آخرین اجرای تئاتری بهرام بیضایی در سال ۱۳۸۶ در ایران و پیش از مهاجرت اوست. این در حالی است که آخرین تصاویر مجازی، او را در بالکن آمفی‌تئاتری در برکلیِ کالیفرنیا نشان می‌دهد؛ جایی که پس از پایان اجرای نمایش «داش آکل به روایت مرجان» با هیبتی نحیف برای هوادارانش دست تکان می‌دهد.
آن‌چه نمایش «افرا یا روز می‌گذرد» را از دیگر آثار بیضایی متمایز می‌کند، رگه‌های فکری نویسنده‌ای است که تصمیم به مهاجرت گرفته است. داستان نمایش، سراسر روایتگر چالشی است که در ذهن نویسنده متولد و رشد کرده؛ چرا که به‌زعم او، مهاجر کسی است که در زادگاه و محله‌ی خود غریبه می‌شود، همچون افرا، قهرمان داستان.
بیضایی برای رهایی از این غریبگی به غربت پناه می‌برد و افرا، شاید همان بیضایی است که ماندن را برگزیده است. او روح خود را در زادگاهش، در محله‌ای قدیمی از تهران، به زیبایی ترسیم و در قاب تئاتر به نمایش گذاشته است. این تناقض ظاهری، تقابلی است که در حقیقت در سرشت انسان معاصر شکل گرفته و چالشی است در زندگی او و نسل‌های بعدی که در غربت تکثیر می‌شوند. مانیفست بیضایی نه در بستر زن، که در بستر انسان جاری می‌شود و اجرای دوباره‌ی نمایش «افرا...» در کانادا، بی‌تردید رویدادی نوستالژیک است که می‌تواند ضربان تئاتر ایران در غربت را احیا کند. چرا که باید باور کنیم مرگ را و انسان را؛ باید باور کنیم جاودانگی و عشق را.
در همایشی که به‌منظور معرفی اجرای این نمایش در مونترال و به مناسبت رونمایی از پوستر آن برگزار شد، بیش از هر چیز بر معرفی و نقش زن و جایگاه او در آثار بهرام بیضایی ــ از اسطوره تا امروز ــ تأکید شد.
در حقیقت، تحولات سیاسی و انقلابی اخیر در ایران و نقش زن در این جریان که به‌عنوان جنبش «زن، زندگی، آزادی» شناخته می‌شود، بار دیگر ثابت کرد که قدرت زن در فرهنگ و ادبیات ایران هرگز قابل چشم‌پوشی نیست؛ آن‌هم در جامعه‌ای مردسالار. و این خود نشان می‌دهد که نویسندگان، پیش‌گویان واقعی تاریخ‌اند.
در این همایش، اجرای چند قطعه موسیقی، برنامه را به‌لحاظ زمانی به دو بخش تقسیم کرده بود: بخش نخست شامل شعرخوانی و سخنرانی استادان دانشگاه درباره‌ی نمایش و نقش زنان در آثار بیضایی بود و بخش دوم ــ زیباترین بخش این همایش ــ اجرای چند پرفورمنس نمایشی از شخصیت‌های زن در آثار بیضایی. این اجراهای زیبا، روان و دقیق، نشان از قدرت و تجربه‌ی کارگردان نمایش داشت. در پایان نیز پوستر نمایش «افرا یا روز می‌گذرد» توسط بازیگر نقش اول، ندا ملانوروزی، رونمایی شد.
نویسنده: بهرام بیضایی
کارگردان: نوید پیروزنیا
تهیه‌کننده: مریم زارع چارکی
بازیگران: هادی ربانی، ندا ملانوروزی، سارا فلاحی،آناهیتا ترکمان، حسام مختاری، کی‌کاووس شکوهی، مازیار بابایی، محسن نادرالاصلی، سامان اصلانی، پارسا ستاری، آیلا پیروزنیا.
تاریخ: ۱ نوامبر در مونترال، ساعت ۱۹:۰۰
مکان: ساختمان شماره ۹۱۵۵ خیابان St-Hubert در مونترال
Espace Le Vrai Monde
9155 Rue St-Hubert, Montréal, QC H2M 1Y8
Comments